Hoe IPS iemand weer aan het werk helpt

Geplaatst op: 23-01-2018

Een reguliere baan voor mensen met een ernstig psychiatrische aandoening? Folly Adema, IPS-trajectbegeleider, gelooft er heilig in. En terecht, zo laat uitgebreid onderzoek naar de IPS-methode zien. Gemiddeld genomen krijgen maar liefst 56 procent van de deelnemers aan dit re-integratieprogramma een betaalde baan, tegenover slechts gemiddeld 19 procent in andere programma’s*. Tijd dus voor een gesprek met de nu nog enige IPS-trajectbegeleider die GGZ Friesland rijk is.

Eerst even die afkorting: IPS staat voor Individuele Plaatsing en Steun. Een bewezen effectieve methode uit Amerika die inmiddels wereldwijd, ook in Nederland, is onderzocht. Bedoeld om mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen en vaak problemen op meerdere levensgebieden weer een plaatsje op de arbeidsmarkt te laten veroveren. Folly is bijna een jaar aan de slag om de IPS-methode binnen GGZ Friesland te laten landen. Dat doet ze nu nog voor alle FACT-teams, maar de bedoeling is dat straks elk team een eigen trajectbegeleider krijgt; ook om tegemoet te komen aan de modelgetrouwheid van de methode. Een IPS-trajectbegeleider maakt namelijk altijd deel uit van een multidisciplinair team. Inmiddels staan de eerste geschoolde én geslaagde collega’s in de startblokken.

Vissen naar werkgevers

De afgelopen maanden bestonden voor Folly vooral uit pionieren. Waarin IPS verschilt van de meeste re-integratietrajecten is dat er geen uitgebreide training aan de plaatsing vooraf gaat. Een deelnemer gaat zo snel mogelijk aan het werk. Voor werkgevers met koudwatervrees is een werkervaringsplek - met tijdelijk behoud van uitkering - nog een kleine tussenstap.

‘Het spannendst vond ik om werkgevers te vinden die bereid waren een deelnemer in dienst te nemen. Inmiddels ben ik daar wel aardig behendig in geworden. Het is vissen en hopen dat iemand toehapt voor een vrijblijvend gesprek. Het helpt als je iemand persoonlijk uitlegt wat de methode behelst, met wat voor mensen je te maken hebt. Dan blijkt ook dat bijna iedereen wel iemand met psychische klachten in zijn directe omgeving kent. In die gevallen weet ik dat ik beet heb. En als het dan lukt om een werkgever over de streep te trekken, dan zit ik juichend in mijn autootje’, zegt Folly lachend.

Een belangrijke overwinning

Voor deelnemers is het minstens zo spannend om weer aan de slag te gaan. ‘Ze staan te trappelen om te gaan werken, maar ze zijn ook heel lang uit het arbeidsproces. Dat ze het traject durven aan te gaan, is al een belangrijke overwinning. De eerste baan is vaak een opstap. Het geeft ze de kans om te ontdekken wat ze leuk vinden, waar ze tegenaan lopen en waar hun mogelijkheden liggen. Ze krijgen waardering en er komt structuur in het leven. Als een werkgever een deelnemer vertrouwen en begrip schenkt, dan gebeurt er iets; dan krijgen deelnemers weer hoop en zelfvertrouwen’, vertelt Folly met aanstekelijk enthousiasme.

‘Hapt een werkgever toe? Dan zit ik juichend in mijn autootje’

Deelnemer en werkgever krijgen begeleiding

Als werknemer en werkgever elkaar hebben gevonden, zit de klus er voor Folly dan op? ‘Nou nee, dan begint het pas. Ik begeleid de deelnemer én de werkgever. Ze lopen beiden namelijk tegen zaken aan. Op tijd opstaan, je brood smeren en er representatief uitzien: als je lang niet hebt gewerkt, zijn dat soort zaken weer flink wennen. Komt iemand opeens erg afwezig over, dan is het goed om de werkgever uit te leggen hoe dat komt. Hoe intensief die begeleiding is, hangt echt van de persoon af.

Soms ga ik de eerste werkdag mee en kom ik regelmatig langs. Als iemand zijn draai heeft gevonden, ben ik steeds minder nodig.’

Zo mooi

Voor nu is het volgens Folly nog iets te vroeg voor echte succesverhalen. Er zijn inmiddels deelnemers aan het werk, maar dat gaat nog met vallen en opstaan. Wat opvalt is de ontwikkeling die mensen - nu al - doormaken. ‘Het is al een succes als mensen blij en enthousiast worden van de stappen die ze zetten. Zo kan een deelnemer bijna niet geloven dat hij is aangenomen. Hij had hier helemaal niet meer op gerekend. Dat is prachtig om mee te maken. En als iemand je vertelt dat het werk hem zoveel zelfvertrouwen heeft gegeven dat hij nu weer een meisje durft aan te spreken. Nou, dat raakt mij. Dat is zo mooi.’  

De principes van Individuele Plaatsing en Steun

  • De kernfilosofie is dat alle mensen met een psychiatrische kwetsbaarheid kunnen werken;
  • De patiënt wil zelf graag werken en weet wat hij wil;
  • Het doel is parttime of fulltime betaald werk;
  • Het is belangrijk dat de patiënt snel aan de slag kan in een baan;
  • De IPS-trajectbegeleider biedt langdurige ondersteuning aan patiënt én werkgever, ook als het bijvoorbeeld gaat om regelgeving en uitkeringen;
  • Arbeidsrehabilitatie en behandelingen worden in het FACT- of VIP-team geïntegreerd, zodat alle teamleden betrokken zijn;
  • Een netwerk van werkgevers is nodig om patiënten succesvol te plaatsen;

*bron: Individual Placement and Support werkboek 3  

Meer weten?