GGZ Friesland, haar onderdelen en de teams daarvan opereren vooral in eigen omgeving, eigen regio, eigen provincie. Maar toch kent ons werk een internationaal tintje. Patiënten komen namelijk niet alleen maar uit de eigen achtertuin, maar soms ook van heinde en verre.
Als lid van het FACT-team in Heerenveen komt sociaal psychiatrisch verpleegkundige Harold Brouwer geregeld in contact met patiënten van buitenlandse komaf. ‘Met mensen uit bijvoorbeeld Marokko of Turkije had ik al te maken, maar intussen zijn daar ook veel mensen uit Afrikaanse landen bij gekomen’, vertelt hij.
Bij buitenlandse patiënten denk je al snel aan getraumatiseerde personen uit oorlogsgebieden zoals Syrië of andere conflictsituaties elders op de wereld. Harold: ‘Maar Syriërs, nee, daar heb ik nog niet echt mee gewerkt. Vergeet niet dat mensen in een asielzoekerscentrum vaak in een procedure zitten en soms ook snel weer naar een andere locatie worden gestuurd. Bovendien is er ook zorg vanuit het COA (Centrale Opvang Asielzoekers, red.) of bijvoorbeeld van onze SPOED-teams.’
Buitenlandse patiënten hoeven ook niet per se mensen te zijn die op de vlucht zijn. Harold vertelt over Engelsen, Schotten en Australiërs die naar Nederland zijn gekomen vanwege relatie of werk. Met hen is het ‘gemakkelijk’ werken; met een taalbarrière valt het in het Engels veelal reuze mee.
‘In andere gevallen kan een vertaler uitkomst bieden. Maar die moet er ook maar net even zijn’, weet Harold. Hij probeert op andere wijze daarom soms contact te leggen. ‘Non-verbale communicatie is ook wat waard, met gebaren en bijvoorbeeld door tekeningetjes te maken. Het is mooi dat je dan merkt dat de boodschap alsnog overkomt.’
En die boodschap is er natuurlijk een van goedbedoelde zorg en het bieden daarvan. Toch speelt de cultuur daarbij ook een rol. ‘Zo is er het voorbeeld van iemand die deel uitmaakte van een Afrikaanse stam. Dat betekende dat de hele familie betrokken was en dan is het niet altijd zo dat de patiënt zelf bepaalt, maar het oppergezinshoofd.’
Tijd, geduld en respect voor de cultuur is dan nodig. ‘Je moet ook letten op geloof. Houd bijvoorbeeld als behandelaar ook rekening met iets als de Ramadan. Want iemand kan wel medicatie moeten nemen, maar als diegene niet op bepaalde momenten wilt eten uit geloofsovertuiging is het wel belangrijk hoe je daar mee omgaat. In oplossingen denken, daar bereik je dan samen het meeste mee.’